MALUMAT SAHA

Çıkartmalarda Kalanlar

Toprak Saha · Haziran 2016

-Bir Sezgin RIZAOĞLU yazısı-

Panini albümlerinde kimler yer almadı ki? Peki Avrupa Şampiyonası için hazırlanan albümlerde yer alıp, o yaz oynanan turnuvada yer almayan ünlü yıldızlar kimler?

Adam Carroll-Smith, İngiltere’nin Portsmouth kentinde yaşıyordu. Artık gençliğini arkasında bırakmış, 30’larındaydı. İçindeki futbol aşkı hiç sönmemişti.

Bir akşam çatı katında eski eşyalarını karıştırırken Premier Lig’in 1996 yılına ait çıkartma albümünü bulur. 12 yaşındayken biriktirdiği albümü…

Albüm sayfalarını tek tek çevirip, eski günleri yad ederken, albümde 6 çıkartmanın eksik olduğunu fark eder: Stuart Ripley, Lars Bohinen (Blackburn Rovers), Philippe Albert (Newcastle United), Keith Curle (Manchester City), Scott Minto (Chelsea) ve Gary Penrice (Queens Park Rangers). Aklına bir fikir gelir; eksik olan futbolcuları bulacak, onların fotoğraflarını çekip albümü tamamlayacaktır. Öyle de yapar ve düşer yollara… Tek tek eksik futbolcularla tanışır, onların fotoğraflarını çeker. Hatta Albert için Belçika’ya bile gider.

Adam’ın hikayesinde olduğu çıkartma albümleri futbol sevdalısı birçok insanın sahip olduğu en değerli koleksiyon parçalarından biri.

Kendinden yapışkanlı futbol çıkartmaların hayatımıza girmesi 70’li yılları bulur. Önceleri çıkartmalar ince karton şeklindedir ve koleksiyoncular albümün içine yapıştırıcıyla yapıştırırlar. 60’ların sonunda çıkartmaların kenarlarına iki tarafı da yapışkan olan ufak üçgenler eklenir. Böylece ayrıca yapıştırıcı kullanmaya gerek kalmadan albüme yapıştırılmaya başlanır. Panini’nin 1970 yılında Meksika’da yapılan dünya kupası için hazırladığı çıkartma albümüyle uluslararası arenaya açılması, çıkartmalara olan ilgiyi de artırır. Albümlerin Avrupa Şampiyonası ile yolunun kesişmesi 1980 yılını bulur.

Başlarda futbol tutkusu, çocukluk hevesi ve koleksiyon parçası olarak bakılan çıkartmalar, yıllar içinde turnuvalar öncesi güzel bir bilgi kaynağı görevi de görür. Ama bir taraftan da yanlış bir kaynaktır. Çünkü o çıkartmalarda yer alan her futbolcu o turnuvada yer almaz. Ve bu her dönem tartışılır. Örneğin geçtiğimiz günlerde İngiliz basını, Panini’nin Euro 2016 albümündeki futbolcularının %30’nun turnuva kadrosunda olmadığını yazar. Bu tartışmalar(!) her albümde olur. O albümde yer alıp da turnuvada yer almayan isimler arasında ünlü futbolcular da vardır.

İlk kez futbol severlerle buluşan Euro 80 albümünden başlayalım. O yıl turnuvaya sayılı günler kala İtalya, ‘Totonero’ skandalıyla sarsılır. Birçok takım ve ünlü futbolcunun adının karıştığı 1980 baharındaki skandalda Paolo Rossi, Enrico Albertosi gibi yıldızların, totoneroya para yatırıp ardından formasını giydikleri ekiplerde skorları buna göre manipüle ettikleri anlaşılır. İtalya fedrasyonu futbolcuları 2 ila 4 yıllık cezalara çarptırır. Panini albümünde İtalya’nın en büyük silahı olarak yer alan Rossi de bu cezalardan nasibini alır ve turnuva kadrosunda çıkartılır. İtalyanların altın çocuğu 2 yıl ara vermek zorunda kaldığı futbol hayatına, 1982 (İspanya) Dünya Kupası’nda geri dönecek ve şampiyonaya damgasını vuracaktır.

1988’deki turnuvaya gelindiğinde ise İtalya ile aynı renkleri paylaşan bir ülkenin yıldızı Panini sayfalarında yer alacak ama turnuvada ülkesinin formasını giyemeyecektir: ‘Uçan İrlandalı’ Liam Brady. İrlanda futbol tarihinin yetiştirdiği en büyük isimlerden biridir brady. 1956 yılında doğan solak yıldız, henüz onbeşindeyken Arsenal’in alt yapısında o muhteşem sol ayağını konuşturur ve dikkatleri üzerine çeker. A takımda da başarılı performansının ardından 1980 yazında İtalyan devine transfer oluyor. Çizme’ye hemen ısınan Adalı, siyah-beyazlılarda geçirdiği iki sezonda da mutlu sona ulaşır. Milli takımda gösterdiği performansla Euro 88 öncesi takımın en büyük kozlarından biridir. Ta ki bir maçta Bulgar rakibinden tekmesine mağruz kalıp sakatlanana kadar. Tüm turnuvayı kaçırır Brady. O da sadece çıkartmada kalan futbolcular arasında yerini alır.

Dört yıl sonra İsveç’te düzenlenecek olan turnuvada ise Gordon Strachan, Panini albümünde yer alsa da ülkesi İskoçya’nın kadrosunda yer almaz. Futbola 1971 yılında Dundee’de başlayan Strachan daha sonra 1977 yılında Aberdeen’e transfer olur. Iskoç takımın 1983 yılında kazandığı Kupa Galipleri Kupası’nda önemli rol oynar ve 1984 yılında Manchester United’a transfer olur. İskoçya formasıyla da başarılı maçlara imza atan İskoç oyuncu 1990-92 yılları arası milli takımın kaptanlığını yapar. Ama kariyerinde sakatlıklar peşini bırakmaz. En sonunda 1992 Avrupa Şampiyonası öncesinde emekliliğe ayrılır. Arkasında büyük bir kariyer ve Euro 92 albümünde yer alan çıkarmayı bırakır. Ama o albümde asıl büyük hikaye bir futbolcuya değil bir takıma aittir: Yugoslavya! Albümde yer alsa da bir takım komple turnuvada yer almaz. Çünkü Yugoslavya’nın dağılması ile birlikte Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’nin (Yugoslavya FC) Euro 92’ye katılması yasaklanmıştır. Eleme grubunu birinci bitirip turnuvaya katılma hakkı etmesine rağmen iç savaş bahane gösterilerek turnuvaya katılmaları engellenen takımın yerine turnuvaya Danimarka dahil edilmiştir. Meşhur tatilden şampiyonluğa hikayelerinin öznesi Danimarka…

1996’da birçok önemli yıldız çıkartma albümlerinde yer almakla yetinir. Bu isimler arasında kimler yoktur ki… İngiltere’den Peter Beardsley, Fransa’dan Eric Cantona ve David Ginola, İtalya’dan Roberto Baggio… İşin ilginç tarafı ise Baggio’nun üç Dünya Kupası’na katılıp, hepsinde de gol atması ama kariyerinde bir Avrupa Şampiyonası bile oynayamamasıdır.