İtalya neden mavi? Almanlar’ın II. Dünya Savaşı’ndan sonra yeşille ne işi vardı? Brezilyalılar, beyaz formayı bırakarak futbolda nasıl beyaz bir sayfa açtı? Yeşil ve sarı Avustralya’da ne anlama geliyor? Bayraklarında olmayan renkleri üzerinde taşıyan milli takımların hikâyesi…
1990 yazı. Bulgaristan’dan İstanbul’a yeni göç ettik. İlk yuvamız, Bağcılar’da bir giriş katı. O yaz dayımla küçük sarı “komünist” bir televizyonda Dünya Kupası’nı izleyeceğiz. Maçların TRT’de izlendiği dönemler. Turnuva geldi çattı. Heyecanla ekran başındayız. Birden ekranda bir futbolcu belirdi. Futbolcu siyahîydi, üzerindeki forma ise gri. “Dayı, bu kim?”. “Gullit” diye cevapladı dayım, “Fırtınadır kendisi”. Anlamadım niye fırtına olduğunu. Zaten aklım formaya takılmıştı. Sahi niye griydi?
İşte o yıllar benim için tüm formaların gri, siyah ya da beyaz olduğu yıllardı. Sonra anladım hepsinin başka renklerde olduğunu. Birkaç ay sonra evimize renkli bir TV gelince. Mesela Hollanda’nın turuncu, İtalya’nın mavi, Galatasaray’ın sarı-kırmızı olduğunu… Hepsinin amblemlerin, bayraklarının renklerini taşıdığını.
Peki, hiç düşündünüz mü? Turuncunun Hollanda topraklarında ne işi olduğunu? Japonların yeşil sahalarda neden mavi bir zırha büründüğünü? Örneğin İtalyan bayrağı yeşil-mavi-kırmızı olmasına rağmen formaları neden “Azzuri” yani gök mavisi? Tarihin derinliklerinde cevapları…
İtalya Milli Takımı’mının mavisi, cumhuriyetin kurulmasına öncülük eden ve 1946’da tarihe karışan Savoy Hanedanı’nın bayrak rengidir. Bir nevi geçmişe saygıyı taşırlar üzerlerinde. Bir diğeri ise Hollanda’dır. Bayrak renklerinde olmayan portakal rengi formayla çıkarlar arenaya… O da geçmişe ve kraliyete saygı hikâyesidir aslında. Hollanda için bağımsızlık savaşı veren, devletin kuruluşuna öncülük eden ve günümüzdeki kraliyet hanedanlığının başlangıcı olan I. William Ailesi’nin (Oranje-Nassau) bayrak rengidir turuncu… Yine formadaki aslan da kraliyet armasından gelir. Kraliyete saygı ve bağlılık göstergesi olarak Hollanda Futbol Federasyonu bu rengi ve amblemi benimsemiştir zamanında.
Prusya Krallığı’na saygı göstergesi olarak beyaz forma, siyah şort ağırlıklı çıkan Almanlar birden 2012 Avrupa Şampiyonası’nda karşımıza yeşil formayla çıkar. Hepimiz o tasarıma hayran olmuştuk olmasına ama yeşilin Almanya’da ne işi vardı ki? Yeşil ve Almanya denince akıllara sadece Yeşiller Partisi gelirdi oysa. Cevap için yine düştük yollara, 1972 yılına gittik. Çünkü Almanya bu rengi ilk olarak o yılki Avrupa Şampiyonası’nda kullanmıştı. Belçika’da düzenlenen turnuvayı da onlar kazanmıştı. 1986 yılında yeşil giydiklerinde ise Dünya Kupası’nda finale kalmışlar ama Arjantin’e kaybetmişlerdi. Şans getiriyordu panzerlere. Peki neden bu renk tercih ediliyordu? Bir efsaneye göre Almanya, II. Dünya Savaşı’ndan sonra ilk maçını İrlanda’ya karşı oynamış ve o günün hatırasına yeşil giymeye başlamıştı. Ama gerçek şu ki, Almanya savaştan sonra ilk maçını, kayıtlara göre, İsviçre’ye karşı oynar. O zaman bir ihtimal kalıyor, yeşil rengi Almanya Futbol Federasyonu’nun logosundan aldıkları.
Asya ülkelerinin bayraklarında en fazla yer alan renktir kırmızı. Tıpkı Japonya gibi; beyaz üzerinde kırmızı Japon güneşi. Oysa sahaya çıkan Japonya Milli Takımı mavidir, masmavi. Öyle ki takımın lakabı bile Mavi Samuraylar’dır. Nasıl olur da geleneklerine fazlasıyla bağlı olan Japonlar bayraklarının rengini milli formalarında taşımazlar? Zaman makinemiz bizi bu sefer 1930 yılına, Uzakdoğu Oyunları’na götürür. Oyunlardaki her ülke neredeyse kırmızı veya beyaz formayla temsil edilir. O tarihte ayrışmak için Japonya takımı, üzerinde bayraklarının yer aldığı açık mavi formayla sahaya çıkar. Ardından 1936 Olimpiyatları’nda ilk milli maçlarını oynarlar. İsveç karşısında 3-2 galip gelirler. Federasyon o gün o rengin onlara uğur getirdiğine inanır ve mavinin Japonya formasındaki yeri kalıcı olur.
Gelelim Avustralya’nın yeşil ve sarı renklerine. Bayrağında mavinin hâkim olduğu Okyanusya ülkesinde 1984 yılında dönemin devlet adamı Ninian M. Stephen While milli renklerinin yeşil ve sarı olduğunu açıklar. Aslında bu renklerin kullanımı 1800’lü yıllara, koloniyel döneme kadar gider. Hatta 1899 yılında İngiltere turuna çıkan Ulusal Kriket Takımı’nın kaptanı Joe Darling özellikle forma rengi olarak sarı ve yeşili seçer. İki renk de ülkenin milli bitkisi olan kıtaya özgü bir çeşit akasyadan gelir.
Bayraklarında olmamasına rağmen Kuveyt ve Uganda bir dönem mavi formalarla sahaya çıkar, bir diğer Afrika ülkesi Kenya sarı formayla rakiplerine meydan okur. Hatta Türkiye bile “Türk mavisi” turkuaz formayı dener ama bir şekilde tutmaz. Milli Takım forması altında en çok gol atan Hakan Şükür bile bu dönemde yaptığı açıklamalarda, Milli Takım’ın yeni “turkuaz renkli forması” için, “Özümüze kendimize ait değerleri pek bulmadım” yorumunu yapar ve şöyle devam eder: “Ben buna biraz espri ile yaklaşıyorum. Turkuaz deniliyor ama Türk’ü az bir milli takım olmaz.”
Tersi hikâyeler de vardır. Sonradan bayrak renklerine bürünen Brezilya’nın hikâyesi gibi. Efsanevi Brezilya aslında bugün giydiği ve gelenekselleşen sarı formasını ilk defa 1954 Dünya Kupası’nda giyer. Bunu da 1950’de yapılan ve kendi evlerinde, Marakana’da 200.000 kişi önünde, Uruguay karşısında aldıkları 1-2’lik mağlubiyete borçludur. O turnuvanın final maçına mavi yakalı beyaz formalarla çıkar Brezilya ve bugün bile tarihin en hazin finali sayılan maç sonucunda Uruguay karşısında sahadan boynu bükük ayrılır. O turnuvadan sonra başta kaleci Barbosa olmak üzere pek çok şey uğursuz sayılır, beyaz formalar bile. Hemen yeni forma arayışa gidilir. Yapılan yarışma sonucunda 19 yaşındaki Uruguaylı bir gazetecinin tasarımı olan sarı ağırlıklı forma birinci seçilir ve Brezilya forması bayrak renklerine kavuşur…
Kimi renkler geçmişine saygıdan, kimileri ise kendini arayıştan belirlenir. Ama şurası kesindir ki forma kendine yakışanı giymektir.
0
0
0
0
0
